Με τη θεματολογία των κειμένων της έκδοσης του Τμήματος Υγείας-Πρόνοιας της ΚΕ του ΚΚΕ με τίτλο «Πανδημία COVID-19: Ο Καπιταλισμός στη Δύση του», επιδιώκουμε να συνοψίσουμε βασικά συμπεράσματα που προκύπτουν την περίοδο της πανδημίας COVID-19, από τη σκοπιά των συμφερόντων των λαϊκών δυνάμεων και σε αντιπαράθεση με τα συμφέροντα του κεφαλαίου, των αστικών κυβερνήσεων στην Ελλάδα, στην ΕΕ και παγκόσμια. Η εκδήλωση της πανδημίας COVID-19 και οι τεράστιες συνολικές συνέπειες στην ζωή των εργατικών-λαϊκών δυνάμεων, έφεραν και συνεχίζουν να φέρνουν στο προσκήνιο επιστημονικά αλλά και ιδεολογικοπολιτικά ζητήματα γύρω από τα οποία αναπτύχθηκε σφοδρότατη διαπάλη.
Η διαπάλη αυτή διεξάγεται ανεξάρτητα από την κάθε φάση της πανδημίας και αφορά μία μεγάλη βεντάλια θεμάτων όπως: Ποια είναι τα αίτια των σύγχρονων πανδημικών φαινομένων; Τι είναι η Δημόσια Υγεία-πρόληψη και ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης μιας πανδημίας; Ποιες πολιτικές εφαρμόστηκαν και οδήγησαν στην κατάρρευση των λεγόμενων «προηγμένων» συστημάτων περίθαλψης; Ήμασταν όλοι, πλούσιοι και φτωχοί, ίσοι απέναντι στον ιό; Πώς αξιοποιήθηκαν τα εμβόλια στην κούρσα των ανταγωνισμών και πώς από όπλο της επιστήμης χρησιμοποιήθηκαν ως μέσο διαίρεσης του λαού; Ποιος ο ρόλος της επιστήμης και διάφορων σκοταδιστικών αντιεμβολιαστικών ομάδων; Πώς η πανδημία αποτέλεσε ευκαιρία για τον ιδιωτικό τομέα υγείας και πως αξιοποιήθηκε για να προωθηθούν αντιλαϊκά μέτρα στον κρατικό τομέα υγείας; Είναι η COVID-19 επαγγελματική ασθένεια και γιατί οι χώροι δουλειάς μετατράπηκαν σε εστίες υπερμετάδοσης; Τι συνέβη στις κλειστές προνοιακές δομές και τις «ευάλωτες» ηλικιακές ομάδες; Ποιες είναι οι επιπτώσεις στην ψυχική υγεία;
Τα κείμενα της έκδοσης είναι «καταστάλαγμα» δίχρονης συστηματικής παρακολούθησης των εξελίξεων της πανδημίας με την αμέριστη βοήθεια υγειονομικών και άλλων επιστημόνων, που εκτίμησαν τη συνέπεια και τη σοβαρότητα της στάσης του ΚΚΕ στα ζητήματα της πανδημίας και βοήθησαν με τις ειδικές γνώσεις τους. Αξιοποιήθηκαν επιστημονικές μελέτες, ανακοινώσεις, δημοσιεύματα, στοιχεία εγχώρια και διεθνή, προκειμένου να υπάρχει όσο το δυνατόν πληρέστερη γνώση και με βάση την διαλεκτική-υλιστική αντίληψη και εργατική-λαϊκή πολιτική προσέγγισή μας να διαμορφώνουμε θέσεις, στόχους πάλης, πολιτική δράση και παρέμβαση στο εργατικό – λαϊκό κίνημα.
Το κάθε ένα κείμενο της έκδοσης, από το ζήτημα που πραγματεύεται, αναδεικνύει με εμπεριστατωμένο τρόπο, αυτό που υπήρχε πριν την πανδημία και αναδείχτηκε πολύ περισσότερο κατά τη διάρκειά της: Την ολοένα και μεγαλύτερη αναντιστοιχία ανάμεσα στις σημερινές δυνατότητες των σύγχρονων κατακτήσεων της επιστήμης, της τεχνολογίας και της παραγωγικότητας και στην αξιοποίησή τους από τις λαϊκές δυνάμεις. Αυτή η αντίφαση γεννιέται και αναπαράγεται στο έδαφος των εκμεταλλευτικών σχέσεων παραγωγής, όπου η εργατική δύναμη αποτελεί εμπόρευμα και κατ’ επέκταση οι εργασίες που σχετίζονται για την αναπαραγωγή της. Επομένως, προϋπόθεση για την κατάκτηση ενός συστήματος υγείας και πρόνοιας που θα ανταποκρίνεται στις λαϊκές ανάγκες, αποτελεί η κατάργηση της παραπάνω αντίφασης με την κατάργηση των εκμεταλλευτικών σχέσεων παραγωγής.
Πρόκειται για κείμενα αποκαλυπτικά που συμβάλλουν στον εξοπλισμό για την ουσιαστική παρέμβαση του εργατικού-λαϊκού κινήματος, στη συγκέντρωση δυνάμεων για τους κοινωνικούς, οικονομικούς και πολιτικούς όρους που θα κατοχυρώνουν ως καθολικό, σύγχρονο, αποκλειστικά κρατικό και δωρεάν το λαϊκό σύστημα υγείας.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι η ανθρωπότητα θα μετρούσε λιγότερα θύματα, περισσότερες ανθρώπινες ζωές θα είχαν σωθεί, αν δεν υπήρχαν ο παράγοντας «κέρδος», ο οικονομικός και γεωπολιτικός ανταγωνισμός μεταξύ των καπιταλιστικών κρατών και των ιμπεριαλιστικών ενώσεων για τη στήριξη των επιχειρηματικών ομίλων. Σε αυτό το εκμεταλλευτικό σύστημα όπου και η υγεία «πουλιέται και αγοράζεται», που έχει ως κριτήριο πόσο φτηνά θα στοιχίζει στο κεφάλαιο και το κράτος του, γεννιέται και θεριεύει ο επιστημονικός ανορθολογισμός, οι αντιφάσεις και οι αντιθέσεις. Αντί το δημόσιο σύστημα υγείας να αναπτύσσεται με κριτήριο τις λαϊκές ανάγκες, αυτές περιορίζονται στα όρια της αθλιότητάς του. Αντί το κράτος να εξασφαλίζει σχεδιασμένα και δωρεάν όλα όσα χρειάζονται για την υγεία του λαού, κυριαρχεί παντού η «ατομική ευθύνη» και η δυνατότητα της «τσέπης». Αντί να στηρίζεται η επιστημονική συνεργασία για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση των ασθενειών, κυριαρχεί ο ανταγωνισμός, οι «πατέντες» και οι αποκλειστικότητες για την εξασφάλιση του κέρδους. Την ίδια στιγμή που ο λαός ενημερώνεται για τα θαύματα της «ρομποτικής χειρουργικής» και των καινοτόμων «γονιδιακών θεραπειών», αποτελεί ζητούμενο ακόμα και ένα ραντεβού με γιατρό στα υποτυπώδη ιατρεία Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Αποδείχτηκε περίτρανα ότι η ατομική-μετοχική ιδιοκτησία της παραγωγής φαρμάκων και εμβολίων είναι ασύμβατη και σε αντίθεση με τις λαϊκές ανάγκες, αφού οι φαρμακευτικοί επιχειρηματικοί όμιλοι καρπώνονται την επιστημονική έρευνα, αναπτύσσουν εμβόλια και φάρμακα μόνο αν έχουν άμεσο κέρδος, με αδρή κρατική χρηματοδότηση, παράγουν ανάλογα με την απόδοση των επενδύσεων και τα παραδίδουν σε όποιον πληρώνει, κατέχουν πατέντες και πνευματικά δικαιώματα.
Οι εξελίξεις στον τομέα της υγείας επιβεβαιώνουν ότι δύο δρόμους ανάπτυξης έχει μπροστά του ο λαός. Το δρόμο που θα έχει ως κριτήριο την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών ή το σημερινό που αντιμετωπίζει την υγεία ως εμπόρευμα. Από την έκβαση αυτής της αντιπαράθεσης θα κριθεί και η κατάκτηση του συστήματος υγείας που θα υπηρετεί τις κοινωνικές ανάγκες.
Προφανώς η προσπάθεια αυτή δεν τελειώνει με την παρούσα έκδοση. Είναι βέβαιο ότι απαιτείται περαιτέρω παρακολούθηση και μελέτη των εξελίξεων.
(Ο Γιώργος Σιδέρης είναι Μέλος της Κ.Ε του ΚΚΕ, Υπεύθυνος του Τμήματος Υγείας-Πρόνοιας της Κ.Ε.)
