«Και συ τσούλα των Δημίων Επιστήμη... »;

Του Γιώργου Σιδερη

Η εξάπλωση του COVID-19 έφερε στην επιφάνεια διάφορα επιδημιολογικά μοντέλα αντιμετώπισης της πανδημίας. Ανοσία της αγέλης, οριζόντια περιοριστικά μέτρα με περιορισμό ή και απαγόρευση μετακίνησης του πληθυσμού και άλλα.

Στη χώρα μας διάφοροι φιλοκυβερνητικοί και όχι μόνο σχολιάζουν αρνητικά την επιλογή διαχείρισης της πανδημίας άλλων κρατών, όπως η Αγγλία και η Σουηδία. Οι ίδιοι άνθρωποι, όταν αναφέρονταν στο σύστημα Υγείας της χώρας τα προηγούμενα χρόνια, είχαν κάνει καραμέλα εκφράσεις όπως: «Αυτά που γίνονται στην Ελλάδα δεν γίνονται σε καμία άλλη χώρα του κόσμου. Δείτε τι κάνουν η Σουηδία και η Αγγλία...». Τι έγινε ξαφνικά και αυτό που θαύμαζαν το χλευάζουν;

Προκαλεί πράγματι φρίκη να ακούς με περίσσια ωμότητα από χείλη πρωθυπουργών κρατών ότι «κάποιοι συνταξιούχοι θα πεθάνουν, τι να γίνει;». Αλήθεια, όμως, αυτά τα αστικά κράτη δεν έχουν μηχανισμούς και επιτροπές από ειδικούς να συμβουλεύουν τους πρωθυπουργούς;

Προκαλεί πράγματι φρίκη η εγκληματική απόφαση των Ιταλών αυτοκινητοβιομηχάνων να δουλεύουν στο φουλ και να γίνονται οι χώροι δουλειάς πεδίο διασποράς μαζικού θανάτου. Αλήθεια, όμως, στη χώρα μας δεν δουλεύουν και μάλιστα με πιο εντατικούς ρυθμούς μια σειρά εργοστάσια βιομηχανικών κλάδων;

Θα ήταν άδικο αν χαρακτηρίζαμε όλους τους αστούς ηγέτες «ανθρώπους χωρίς ευαισθησίες». Υπάρχει έστω και ένας από αυτούς που δεν θα ήθελε η χώρα του να έχει τα λιγότερα δυνατά θύματα; Δεν καθορίζουν όμως οι χαρακτήρες των πρωθυπουργών τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας.

Ανεξάρτητα από προθέσεις είναι νόμος του συστήματος η Υγεία - εμπόρευμα

Οι νόμοι του καπιταλισμού είναι αδιαμφισβήτητοι και ανεξάρτητοι από προθέσεις και ευχολόγια. Οι υπηρεσίες Υγείας σε αυτό το σύστημα ήταν, είναι και θα είναι εμπόρευμα. Πουλιούνται και αγοράζονται για να αναπαραχθεί το βασικό εμπόρευμα, η εργατική δύναμη.

Κάθε χώρα αντιμετωπίζει την πανδημία ξεκινώντας από το εμπορευματοποιημένο σύστημα Υγείας και που σε όλες τις χώρες, τα τελευταία 30 χρόνια, έχει αλλάξει δραματικά προς το χειρότερο.

Εχουν ιδιωτικοποιηθεί τα κοινωνικοασφαλιστικά συστήματα, έχει εξατομικευτεί η πρόσβαση στην Υγεία, λειτουργούν οι μονάδες Υγείας ως επιχειρηματικές μονάδες. Η Υγεία είναι πλέον ένα τεράστιο χωράφι μπίζνας, πεδίο ανταγωνισμού μονοπωλιακών ομίλων με αύξηση της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου.

Κάπως έτσι τις τελευταίες μέρες ακούμε για τους αιμοσταγείς και αδίστακτους Τζόνσον και Τραμπ, αλλά και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες που «αφήνουν τον πληθυσμό τους να νοσήσει επειδή βάζουν τα κέρδη πάνω από την υγεία».

Μήπως όμως η κυβέρνηση της ΝΔ δεν κάνει το ίδιο; `Η μήπως αυτή βάζει την υγεία του λαού πάνω από τα κέρδη;

Αν αυτό ισχύει, γιατί μέχρι και σήμερα αντί να επιτάξει τον ιδιωτικό τομέα Υγείας, του κάνει δωράκια και διπλασιάζει τη μίσθωση των κρεβατιών ΜΕΘ από ιδιώτες; Γιατί αντί να προχωρήσει σε προσλήψεις μόνιμου προσωπικού, ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας αποκαλεί «ιδεοληπτικούς» αυτούς που το ζητάνε;

Γιατί αντί να εξασφαλίσει μέσα ατομικής προστασίας για τους υγειονομικούς, διαδίδει μέσω των διοικήσεων των νοσοκομείων ότι υπάρχει επάρκεια, αλλά οι εργαζόμενοι κάνουν αλόγιστη χρήση; Μήπως σταμάτησαν να δουλεύουν τα νοσοκομεία ως επιχειρήσεις;

Η σύγκριση λοιπόν με άλλα μοντέλα διαχείρισης εντάσσεται στην προσπάθεια να ταχθεί η πλειοψηφία του ελληνικού λαού στο σχέδιο της αστικής τάξης της χώρας, η οποία αγωνίζεται «πανεθνικώς» (!) και «για το καλό όλων μας» (!). Εχουμε βέβαια ακόμα δρόμο...

Τα επιστημονικά κριτήρια με τα πόδια πάνω και το κεφάλι κάτω

Συγκρούονται πράγματι τόσες πολλές τακτικές αντιμετώπισης της πανδημίας;

Η επιστήμη ως παραγωγική δύναμη έχει υποταχθεί στην πολιτική και την οικονομία της τάξης που έχει την εξουσία.

Δεν πρόκειται λοιπόν για το εάν το ένα ή το άλλο επιδημιολογικό μοντέλο είναι σωστό. Το ερώτημα δεν μπαίνει έτσι από καμία αστική τάξη και κανένα επιστημονικό επιτελείο.

Κυρίως γίνεται το εξής: Με το δοσμένο κρατικό σύστημα Υγείας (εμπορευματοποιημένο και υποστελεχωμένο) και τις δοσμένες δυνατότητες της καπιταλιστικής οικονομίας (δυναμική των κλάδων της βιομηχανίας) αποφασίζεται το ποιο επιδημιολογικό μοντέλο ακολουθείται. Δευτερευόντως, με το γνωστό κριτήριο «κόστος - όφελος», έρχεται και η επιστημονική επίφαση που το δικαιολογεί.

Κανείς δεν αμφισβητεί το αναγνωρισμένο διεθνώς επιστημονικό κύρος διαφόρων συμβούλων της κυβέρνησης. Το ίδιο ισχύει και για άλλους επιστήμονες που συμβουλεύουν άλλες κυβερνήσεις. Στη χώρα μας όμως προκύπτουν ερωτήματα όπως:

• Ποια επιστημονικά δεδομένα υπαγορεύουν ότι ο υγειονομικός που νοσεί μπορεί να γυρίσει σε 7 μέρες στη δουλειά, ενώ ο χρόνος επώασης του ιού είναι έως και 17 μέρες;
• Ποια επιστημονική εργασία αποδεικνύει πως είναι ασφαλές να πλένεις τα χέρια σου μόνο με αντισηπτικό μετά από επαφή με κρούσμα;
• Με τι επιστημονικά δεδομένα συνεχίζουν οι ιδιωτικές κλινικές να πουλάνε τα τεστ σε όποιον αντέχει η τσέπη του, την ώρα που στο δημόσιο σύστημα Υγείας γίνονται με το σταγονόμετρο;
• Ποια ιατρική λογική λέει να μη γίνεται επανέλεγχος σε θετικά κρούσματα παρά μόνο σε ανοσοκατασταλμένους;
• Τι θα πει «κατ' οίκον θεραπεία και φαρμακευτική αγωγή» με τη δικαιολογία «να αποσυμφορηθεί το σύστημα Υγείας»;

Το παράδειγμα των ογκολογικών ασθενών

Στις κατευθυντήριες οδηγίες του το υπουργείο Υγείας της Γαλλίας γράφει για τους ογκολογικούς ασθενείς: «Θα πρέπει να προωθούνται τα μέτρα που επιτρέπουν τη διαχείριση των ασθενών με καρκίνο στο σπίτι. Αυτό περιλαμβάνει την τηλεϊατρική και τις τηλεφωνικές κλήσεις για την αντικατάσταση των επισκέψεων στο πλαίσιο απλής παρακολούθησης, καθώς και την αντικατάσταση ενδοφλέβιων φαρμάκων με φάρμακα από το στόμα (π.χ. χημειοθεραπεία και ορμονικές θεραπείες), όπου είναι δυνατόν (...) μερικοί ασθενείς με αργά εξελισσόμενο μεταστατικό καρκίνο θα μπορούσαν να λάβουν προσωρινά διαλείμματα στη θεραπεία τους ("drug holidays") κατά την κρίση του θεράποντος ογκολόγου, με την επαναξιολόγηση της νόσου να πραγματοποιείται κάθε 2-3 μήνες και όχι νωρίτερα, για να αποφευχθεί η εισαγωγή σε νοσοκομείο».

Οι οδηγίες από την ASCO (American Society of Clinical Oncology - Αμερικανική Επιστημονική Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας) γράφουν: «Για τις χειρουργικές επεμβάσεις στους ογκολογικούς ασθενείς οι μη επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις να επαναπρογραμματιστούν, αν είναι δυνατό (...) για να διαφυλαχθούν πόροι του συστήματος Υγείας και να μειωθεί η επαφή του ασθενούς με τις δομές υγειονομικής περίθαλψης, συνίσταται να αναβληθούν προς το παρόν οι διαδικασίες που απαιτούν κλινικές επισκέψεις, όπως μαστογραφία και κολονοσκόπηση».

Να λοιπόν πώς αλλάζουν εν μία νυκτί τα επιστημονικά κριτήρια για να χωρέσουν στις αντοχές της κάθε καπιταλιστικής οικονομίας.

Η κατάσταση συμβολίζεται εύστοχα με αυτό ακριβώς που έγραφε χρόνια πριν ο Μαρξ: «Τη θέση της αμερόληπτης επιστημονικής έρευνας την πήρε η κακή συνείδηση και η άσχημη πρόθεση της απολογητικής».

Επιδημιολογικά μοντέλα ή πεδίο κερδοφορίας στον ανισόμετρο καπιταλισμό

Αντίστοιχα χρειάζεται να δούμε και τα λεγόμενα επιδημιολογικά μοντέλα. Αξίζει να αναλογιστούμε:

• Μπορεί να εφαρμοστεί η τακτική «Μένουμε σπίτι» στη Βραζιλία και τις φαβέλες του Σάο Πάολο, στα παραπήγματα της Καλκούτας, στη Μογγολία και τις Φιλιππίνες;
• Ποιος μπορεί να μιλήσει για «ευπαθείς ομάδες» που πρέπει να προστατευτούν στις διάφορες χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, με τα γνωστά τεράστια σε αριθμό κρούσματα νοσούντων από HIV;

Η πανδημία φέρνει στο προσκήνιο μία μεγάλη αλήθεια. Το νόμο της ανισομετρίας του καπιταλισμού. Τη σχετική ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων της κάθε χώρας και το πνίξιμό τους από τις δοσμένες σχέσεις παραγωγής. Το βαθμό ετοιμότητας των συστημάτων Υγείας και τις υπηρεσίες Υγείας ως πεδίο επένδυσης κεφαλαίων.

Για παράδειγμα, χρειάζεται μελέτη η επιλογή της Γερμανίας για διενέργεια μαζικών τεστ. Σίγουρα δεν είναι άσχετη με την τεράστια κερδοφορία που θα φέρει για τις γερμανικές βιομηχανίες ιατροτεχνολογικού και άλλου εξοπλισμού (π.χ. «Bosch»), μαζί με τα μεγάλα γερμανικά μονοπώλια, που είναι ήδη στο κυνήγι του φαρμάκου, του εμβολίου.

Τα επιστημονικά δεδομένα προσαρμόζονται στον προσανατολισμό που έχουν κερδοφόροι κλάδοι της βιομηχανίας και στην περιβόητη ιχνηλάτηση. Νέες τεχνολογίες στην Κίνα και τη Γερμανία, γεωεντοπισμός στη Νότια Κορέα και πάει λέγοντας.

Η πανδημία του κορονοϊού θα φύγει, η υποδομή για το κάθε αστικό κράτος θα μείνει

Οι καπιταλιστές θέλουν η «αγέλη» να αποκτήσει άλλη ανοσία. Αυτή της ανοχής στα σκληρά αντιλαϊκά μέτρα, μαζί με τον μαζικό τρόμο μπροστά στο θάνατο και την απώλεια αγαπημένων προσώπων. Η κάθε αστική τάξη στο τέλος δεν θα κάνει μόνο στατιστική των νεκρών. Θα υπολογίσει τις απώλειες κεφαλαίων, πόσο και αν άλλαξε η θέση της στον παγκόσμιο συσχετισμό.

Γιώργος ΣΙΔΕΡΗΣ
Γιατρός, μέλος της ΕΠ της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ